نخستین سند ۴۰۰ ساله وقفی تهران جامانده از دوره صفویه
تاریخ انتشار: ۷ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۰۹۰۹۲
همشهری آنلاین- بهراد یعقوبی: کلمه نام مولانا که در ابتدای نام او آمده است نشان از بزرگی و طریقت این شخص دارد. بر اساس متن موجود در این سند یا وقف نامه، از تهران بهعنوان شهر پاکان یاد شده است. به هر حال، باید گفت سند وقفی موجود بعد از وقفیات سلطان بیگم (خواهر شاه طهماسب) که در مکتب هرات رشد پیدا کرده بود، قدیمیترین سند وقفی موجود در تهران است که مربوط به ذیالحجه ۱۰۶۰ هجری قمری است؛ یعنی تقریباً ۴۰۰ سال پیش.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
خواندنی های بیشتر را اینجا دنبال کنید
در قسمتی از این سند آمده است: «چون مسجد جامع بلده طیبه تهران بر اثر حوادث زمان مشرف به خرابی شده بود ایشان اقدام به آبادی این مسجد نمود و تعمیر مسجدی در جنب آن که مشخص بود زمین آن در ازمنه سابق داخل مسجد بوده موفق گردید و چون این دو مسجد را محل درآمدی نبود که حاصل آن صرف روشنایی و هزینه جاری مسجد شود مشارالیه اراده نمود که شش باب دکان در حوالی مسجد ساخته شود.»
بهراد یعقوبی - تهران پژوهنکته جالب این سند، نیت واقف است بهطوریکه «یک باب مغازه از شش باب دکان به مؤذنی داده شود که در وقت نماز در آنجا اذان بگوید و الباقی دیگر جهت هزینههای جاری مسجد صرف شود». البته تولیت آنها نیز به فردی به نام عاشورا کرمانشاهانی، امام جماعت شبستان عتیق این مسجد، واگذار شده بود که بعد از سالها این تولیت به شیخ جعفر رسید. امروزه مدیریت این مسجد توسط عبدالزهرا ابراهیمزاده که از سال ۱۳۷۴ منصوب اوقاف و امور مساجد است، اداره میشود.
حجتالاسلام محمود سعید، از نوادگان آمیرزا مسیح مسجدجامعی نیز بهعنوان رئیس هیئتامنا و متولی شبستان چهلستون است و متولی موقوفات عتیق نیز در دست نوادگان شیخ رضایی است. بد نیست بدانید که مسجد جامع بازار قدیمیترین مسجد شهر تهران محسوب میشود که دارای ۷ شبستان با نامهای شبستان شاهآبادی، شبستان عتیق، شبستان گرمخانه، شبستان چهلستون، شبستان استرآبادی، شبستان زیرزمین و مسجد جامع کوچک در ضلع جنوبی است؛ هر چند برخی معتقدند اولین بنای این مسجد در قرن پنجم و شش هجری احداث شده، ولی برای این ادعا سندی منتشر نشده.
باید گفت از زمانی که تهران بهعنوان پایتخت کشور انتخاب شد تا چند دهه گذشته در مسجد جامع رخدادهای مهم اجتماعی و سیاسی مختلفی روی داده است که اولین واقعه مهم مربوط به قتل گریبایدوف، سفیر سرکش روسیه در ایران، بعد از امضای عهدنامه ترکمانچای بین دولت ایران و روسیه است. از دیگر وقایع مهم مسجد جامع بازار نیز میتوان به تجمع مردم تهران در این مسجد به درخواست میرزا حسن آشتیانی در جریان نهضت تنباکو اشاره کرد که بعد از کشته شدن تعدادی از مردم به دست افراد کامران میرزا صورت گرفت.
کد خبر 826685 برچسبها هویت شهری همشهری محلهمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: هویت شهری همشهری محله مسجد جامع
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۰۹۰۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روزگار بروبیای درشکهها | وقتی خیابانهای در سیطره درشکهها بود
همشهری آنلاین – حسن حسنزاده: نقطه عطف ورود نخستین وسیله حمل و نقل عمومی به تهران اما در دیدار یک هیئت بلندپایه انگلیسی با فتحعلیشاه قاجار رقم خورد. شهرام جبارزادگان، کارشناس حوزه حمل و نقل، در اینباره میگوید: «کالسکهای که هیئت انگلیسی به سرپرستی «سرگور اوزلی» در سال ۱۱۸۹ به فتحعلیشاه قاجار هدیه داد، نخستین وسیله حمل و نقل مدرنی بود که وارد خیابانهای تهران شد. تا پیش از آن پایتختنشینان برای جابجایی میان محلههای پنجگانه شهر از چهارپایان استفاده میکردند اما در سال ۱۲۳۰ دیگر کالسکه و درشکه به وسیلهای فراگیر در خیابانهای تهران تبدیل شده بود.»
قصههای خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
در دوران ناصرالدینشاه با مداخله دولت، درشکه به نخستین وسیله حمل و نقل عمومی تهران تبدیل شد. اردشیر آلعوض، پژوهشگر فرهنگ عامه، میگوید: «تا پیش از دوران ناصرالدینشاه، دیگر دولتهای قاجار برای خود مسئولیتی در حوزه توسعه حمل و نقل عمومی قائل نبودند. ناصرالدینشاه پس از سفر فرنگ و الگو گرفتن از کشورهای غربی، تصمیم گرفت زیرساختهای لازم را برای حمل و نقل عمومی در تهران مهیا کند. او در اولین قدم کالسکهها را به عنوان نخستین وسیله حمل و نقل عمومی وارد معابر تهران کرد و اقداماتی برای مناسبسازی و ایجاد زیرساختهای حملونقل انجام داد.»
یکی از نخستین شرکتهای درشکهرانی تهران اما سال ۱۸۹۱ (۱۲۶۹ شمسی) شروع به کار کرد. میرزا جواد خان، کارمند عالیرتبه وزارت خارجه که امتیاز راهاندازی یک شرکت درشکهرانی را از سوی دولت وقت به دست آورده بود، با تامین سرمایه لازم، ۳۰ دستگاه درشکه وارد تهران کرد و با افزایش شمار درشکهها برخی نقاط پررفت و آمد شهر به پاتوق یا ایستگاه درشکهها تبدیل شد.
علیرضا زمانی، تهرانپژوه، درباره مهمترین ایستگاههای درشکهچیها در تهران قدیم میگوید: «میدان خراسان، امامزاده حسن(ع)، میدان توپخانه، سبزه میدان و میدان سرچشمه در سالهای فعالیت درشکهها در پایتخت، شلوغترین پاتوقهای درشکهها و کالسکهها بودند. مسافران مسگرآباد و زائران شاهعبدالعظیم با پرداخت ۱۵ تا ۲۰ ریال از ایستگاه میدان خراسان به مقصد میرسیدند. در محدوده میدان توپخانه، سبزه میدان و سرچشمه درشکههای یک اسبه میایستادند که مردم معمولا آنها را برای مسافرت و یا ساعتی کرایه میکردند. این درشکهها در زمستان برای سفرهای درونشهری یک قران و پنج شاهی و برای کرایه یک ساعته هم دو قران و ده شاهی در محدوده درون شهر و یا سه قران در خارج از محدوده شهر کرایه میگرفتند.»
فعالیت کالسکهها و درشکهها با قوانین و بخشنامههای جالبی هم همراه بود؛ از جمله اینکه درشکهها و کالسکهها اجازه ورود به همه نقاط و معابر شهر را نداشتند و برای دسترسی به برخی نقاط پایتخت باید مجوز میگرفتند؛ مجوزی که شباهت زیادی با طرح ترافیک امروزی خودروها داشت.
کد خبر 848273 برچسبها محله هویت شهری همشهری محله تاریخ عمومی ایران حمل و نقل شهری